|
Glavne vrednosti dela Racija – zaboravljen genocid
Podstaknut na istraživanje spomenikom „Porodica“ na Keju žrtava racije u Novom Sadu, Aleksandar Veljić je utvrdio nove činjenice o tom relativno malo poznatom događaju izvan Novog Sada.
Na osnovu najstarijih dokumenata i svedočanstava očevidaca, rođaka stradalnika i pisanih izvora, Aleksandar Veljić je uspeo da utvrdi hronološki tok i uzroke nezapamćenog genocida u Šajkaškoj i Novom Sadu, te da obradi i sastavi spiskove stradalnika koji su posebno značajni kao materijalni dokaz počinjenog zlodela. Na ovaj način dokazao je da je u takozvanoj „raciji“ na pomenutom području ubijeno dvostruko više ljudi od posleratnih zvaničnih brojki. Imena zaboravljenih i nestalih lica kojih nema u zvaničnim evidencijama daju posebno težište ovom radu!
Posebnu vrednost ova knjiga ima zato što se autor prihvatio tako odgovornog posla kao entuzijasta, ne tražeći sponzorstva, bez protekcije bilo koje institucije, organa, političke stranke, nevladine organizacije... Kao sagovornik „Dnevnika“, Aleksandar Veljić je izneo svoja saznanja prvi put u članku objavljenom 20. marta 2007. Novinar Igor Mihaljević, autor pomenutog članka, 3. maja tekuće godine dobio je nagradu NUNS-a i američke ambasade za istraživačko novinarstvo (starosna dob do 35 godina).
PREGLED SADRŽAJA
POGLAVLJE I
KRATAK OSVRT NA ISTORIJU LJUDI NAD KOJIMA JE SPROVEDENA „RACIJA“
U prvom poglavlju obrađena je istorija nastanka Vojvodine i Bačke i njeno naseljavanje od strane svih etničkih grupa koje su tu našle svoj dom.
POGLAVLJE II
UZROCI „RACIJE“
U drugom poglavlju prikazani su nesporazumi između mađarskog i srpskog etničkog korpusa u Austro-Ugarskoj za vreme mađarske građanske revolucije pod rukovodstvom Lajoša Košuta. Taj razdor nastaviće se do vremena delovanja Svetozara Miletića. U ovom poglavlju se takođe obrađuje komadanje Mađarske i Trijanonski sporazum, te dolazak na vlast regenta Mikloša Hortija i njegova revizionistička politika usled koje je stupio u savez sa Adolfom Hitlerom.
POGLAVLJE III
OKUPACIJA BAČKE
U trećem poglavlju opisano je zaposedanje Bačke od strane fašističke Mađarske i zločini koji su propratili taj događaj u šajkaškim mestima (pre svega Čurugu) i Novom Sadu. U poglavlju se takođe opisuje tlačenje i proterivanje nemađaraskog stanovništva, kulturološki genocid, pljačka srpske i jevrejske imovine, utvrđivanje fašističke vlasti u Bačkoj i gušenje pokreta otpora.
ČETVRTO POGLAVLJE
JANUARSKI GENOCID
POGLAVLJE V
“RACIJA U NOVOM SADU”
POGLAVLJE VI
„RACIJA“ U BEČEJU
U ovim poglavljima hronološki je opisano istrebljivanje stanovnika šajkaških sela, Novog Sada i Bečeja, kao i malo poznata činjenica da je „racija“ sprovedena i u Kisaču. Autor je objedinio sva pisana saznanja i svedočanstva kako bi o samom događaju stvorio što celovitiju sliku.
POGLAVLJE VII
POSLE „RACIJE“
U sedmom poglavlju opisani su događaji nakon sprovođenja fašističke „racije“, posebno protesti mađarskog narodnog poslanika Endrea Bajčki Žilinskog i njegova neumorna borba za pravdu, koja nikada nije ostvarena u odnosu na žrtve „racije“. Poglavlje takođe opisuje političku atmosferu u Mađarskoj koja pokušava da se izvuče iz Hitlerovog čeličnog zagrljaja. Ovo poglavlje je posebno dragoceno zbog malo poznatog Memoranduma koji je Žilinski uputio Miklošu Hortiju, u kome ga izveštava o zverstvima i nečoveštvu mađarske fašističke vojske. Memorandum je prenet u celini.
POGLAVLJE VIII
SEĆANJE NA ŽRTVE „RACIJE“
U osmom poglavlju autor se osvrće na svoj trnovit put traganja za identitetom žrtava „racije“ u kojem se prepliću agonija nad nedostatkom pisanih dokaza, drama prilikom otkrivanja „novih“ žrtava i svest o potrebi poštovanja onih koji su svoj život utkali u istoriju ovog podneblja. Nakon osmog poglavlja slede memorijalni spiskovi žrtava „racije“ po mestima gde je genocid počinjen.
|
Prikaži poruke
